Onze collectieve geschiedenis in Nederland

Bestel nu
Bestel nu
Contact ons

Amsterdam viert 750 jaar met bijzondere fototentoonstelling over arbeidsmigratie

Fototentoonstelling 60 jaar arbeidsmigratie in Nederland in Amsterdam

Amsterdam viert een bijzondere mijlpaal: de stad bestaat dit jaar 750 jaar! Ter gelegenheid van dit jubileum organiseert Stichting Atlas Cultureel Centrum een indrukwekkende fototentoonstelling over de migratiegeschiedenis, aangevuld met diverse culturele activiteiten in de stad. De tentoonstelling ’60 jaar arbeidsmigratie in Nederland’ wordt op 15 oktober 2025 om 19.30 uur feestelijk geopend.

Over de expositie
De tentoonstelling is een unieke verzameling verhalen en beelden van mensen die Amsterdam mede hebben gevormd. In totaal zijn 60 personen professioneel gefotografeerd:

• 30 gastarbeiders uit Spanje, Italië, Griekenland, Turkije, Joegoslavië en Marokko
• 30 autochtone Nederlandse collega’s, zoals voormalige werkgevers, buren, tolken, docenten en vrijwilligers vanuit kerken

Sahin Yildirim, initiatiefnemer van de expositie: “Deze tentoonstelling vertelt het verhaal van mensen die met hoop, doorzettingsvermogen en hard werken hun weg vonden in een nieuw land. Het zijn verhalen van ontmoeting, samenwerking en wederzijds begrip. Door thema’s als werk, gezinshereniging, cultuur, politiek, sport en religie laten we zien hoe arbeidsmigranten samen met hun Nederlandse collega’s Amsterdam hebben gevormd. Het is een eerbetoon aan hun bijdrage en een uitnodiging aan iedereen om elkaar beter te leren kennen. Samen maken we het verleden zichtbaar en bouwen we aan een verbonden toekomst.”

U bent van harte uitgenodigd!

📍 Locatie: Hoekenrode 1, 1102 BR Amsterdam
🗓️ Datum: 15 oktober 2025
💡 Toegang: Gratis

Tijd Programma
19:00 Inloop
19:30 Welkomstwoord door Atlas Cultureel Centrum
19:35 Sahin Yildirim, initiatiefnemer van de expositie
19:50 Gesprek met eerste generatie gastarbeiders en hun kinderen en kleinkinderen
20:05 Officiële opening door wethouder en vertegenwoordigers
20.30 Einde programma

Bezoekinformatie
De tentoonstelling is tot 15 november 2025 is gratis te bezoeken bij de Hoekenrode 1 1102BR Amsterdam. 

Aanmelden voor de opening

Aanmelden voor de officiële opening kan via: info@atlascultureelcentrum.nl
Vermeld hierbij ‘Fototentoonstelling Amsterdam in het onderwerp.

Kom en ontdek de inspirerende verhalen van arbeidsmigranten en hun Nederlandse collega’s – een eerbetoon aan hun bijdrage aan het Amsterdam van nu en een viering van de kracht van verbondenheid.

Samenwerkende partners:

Stadsarchief Amsterdam, International Institute of social History en Rupare Community.

OPROEP: Educatief programma voor scholen

Bent u docent, teamleider of directeur?

Wilt u met meerdere klassen onze expositie in groepsverband en onder begeleiding bezoeken? Neem dan gerust contact met ons op via info@atlascultureelcentrum.nl. Wij plannen graag samen met u een passend moment.

Doel en inhoud van het educatieve programma

Met ons programma willen wij leerlingen niet alleen kennis laten maken met de expositie, maar ook bijdragen aan hun persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling. De nadruk ligt op verbinden, erkennen en inspireren.

Wij zetten in op:

  • Het verbinden van generaties door verhalen en ervaringen te delen.

  • Geschiedenis en ontwikkeling zichtbaar maken, zowel binnen als buiten de school.

  • Samen cultuur beleven en daardoor verbinding stimuleren binnen de klas, de wijk en de stad.

  • Gelijke kansen bevorderen en bijdragen aan het verminderen van racisme en discriminatie.

  • Toegang tot cultuur bieden aan kansarme leerlingen die normaal geen culturele activiteiten kunnen bezoeken.

  • Erkenning geven aan migrantenouderen voor hun levensverhalen en immaterieel erfgoed.

  • Verhalen vastleggen van migrantenouderen en hun bijdrage aan cultureel erfgoed.

Prachtische informatie

Scholen zijn van harte welkom om de expositie te bezichtigen van 16 oktober t/m 15 november 2025.
Wij nodigen u graag uit om samen met uw leerlingen deze waardevolle ervaring op te doen.

Laten we snel een afspraak maken!

Marokko

Mohamedi El Banihiati naar de Bemuurde Weerd voor een ontmoeting

Met een groot pak onder de arm komt Mohamedi El Banihiati naar de Bemuurde Weerd voor een ontmoeting met zijn oude werkgevers Arnold en John Schat van bakkerij Do Schat. Samen kijken ze naar een filmfragment over de bakkerij in het begin van de jaren zeventig, toen daar veel gastarbeiders werkten. El Banihiati was hun eerste buitenlandse werknemer.

Leuke herinneringen worden opgehaald. Hoe hij begon als schoonmaker, al snel in de bakkerij gebak stond te maken en een eigen wijk kreeg om brood te bezorgen. El Banihiati vond bij hen niet alleen een baan, maar kon ook wonen boven de zaak. Een schilderij “de bakkerij” van Anton Pieck, dat daar hing heeft hij al die jaren bewaard. Hij wil het nu weer terug geven aan de familie Schat.

Turkije

Van arbeider tot politicus

Necati Genç (1932, Gümüşhane) werkte als medisch officier in Turkije. Tijdens zijn dienstplicht in Erzurum won hij medailles met skiwedstrijden. Zijn vader werkte als ambtenaar bij een postkantoor. Hij wilde graag studeren, maar kon geen studiebeurs krijgen. In Ankara volgde hij een vierjarige medische opleiding.

De avontuurlijke Necati Genç is waarschijnlijk de allereerste Turkse migrant in Nederland. Hij kwam in 1959 in Nederland wonen nadat hij vier jaar met een vrachtschip landmijnen naar Amerika, Canada, Engeland en Duitsland had gebracht. Genç was bovendien de eerste Turkse tolk en maatschappelijk medewerker in Nederland.

Amsterdam viert 750 jaar met bijzondere fototentoonstelling over arbeidsmigratie

Gastarbeiders uit Griekenland

Met de komst van Griekse gastarbeiders in de jaren zestig begon de Griekse gemeenschap pas echt te groeien. In 1966 sloten de Nederlandse en Griekse regering een wervingsverdrag, waarna Nederlandse bedrijven in Griekenland arbeiders konden werven. In de praktijk gebeurde dat overigens al vanaf 1961. Bedrijven zoals de Staatsmijnen, Royal Sphinx (Maastricht), de garenspinnerij NYMA (Nijmegen) en De Vries Robbé (Gorinchem) trokken toen op eigen initiatief naar Griekenland. Bovendien hadden België (1957) en Duitsland (1960) al eerder een officieel verdrag getekend, waardoor er ook een migratie van Grieken uit die landen naar Nederland op gang kwam. Wanneer het werk in de Belgische mijnen te zwaar werd, zocht men vlak over de grens naar betere omstandigheden.

Een grote concentratie Grieken ontstond in Utrecht, waar zij naar verhouding oververtegenwoordigd zijn. In de loop van de jaren zeventig openden de eerste Griekse restaurants hun deuren. Het land werd steeds populairder als vakantiebestemming, wat hun populariteit in Nederland deed toenemen.De meerderheid van de Grieken in Nederland komt uit de noordelijke gebieden Macedonië en Tracië. Alleen in de havenstad Rotterdam wonen ook Grieken van de eilanden en van de Peloponnesos. In de jaren zestig steeg het aantal Grieken door de arbeidsmigratie, totdat de oliecrisis daar een eind aan maakte.

Vanwege de toetreding van Griekenland tot de EU (1981) konden Grieken vanaf 1988 gebruikmaken van het vrije arbeidsverkeer van werknemers. Als gevolg daarvan neemt hun aantal in Nederland vanaf het einde van de jaren tachtig weer toe. In 2010 woonden er 14.241 Grieken in Nederland.

Algerije

Van arbeider tot politicus

Gino Scalzo gaat in 1963 aan de slag in de Nederlandse Kabelfabriek (N.K.F.) in Delft. Zijn broer werkt daar dan al.
Gino wordt op 26 april 1941 in de provincie Palermo op Sicilië geboren. Zijn vader heeft een boerenbedrijf. Als jonge man werkt Gino in de boerderij en in de bouw. Hij komt in Delft terecht na een moeilijke periode van werk en verblijf in Zwitserland en Duitsland.

Scalzo heeft zich op politiek en sociaal front altijd ingezet voor de zwakkeren in de samenleving, niet alleen voor migrantengroepen. Als in 1986 migranten voor de gemeenteraad mogen stemmen, wordt hij gevraagd zich kandidaat te stellen. Hij twijfelt. Hij heeft een voltijdbaan bij de NKF en daarnaast is hij landelijk voorzitter van de FILEF (Federazione Italiani Emigrati e Famiglie), lid van de Districtsraad en de Bondsraad, voorzitter van de bedrijfsledengroep FNV, lid van het landelijke adviesorgaan voor minderheden van de Industriebond en lid van de Commissie etnische groepen.

Daarnaast zit hij in een commissie die het partijbestuur en Tweede Kamerleden van de PvdA adviseert en in de begeleidingscommissie van de Sociale Raadslieden, een adviesorgaan van B&W in Delft.
Na 14 jaar raadslid te zijn geweest en met de komst van zijn eerste kleinkind in 2000, stopt Scalzo met het gemeenteraadswerk. Tot op de dag van vandaag is hij maatschappelijk betrokken.

Italie

Van arbeider tot politicus

Gino Scalzo gaat in 1963 aan de slag in de Nederlandse Kabelfabriek (N.K.F.) in Delft. Zijn broer werkt daar dan al.
Gino wordt op 26 april 1941 in de provincie Palermo op Sicilië geboren. Zijn vader heeft een boerenbedrijf. Als jonge man werkt Gino in de boerderij en in de bouw. Hij komt in Delft terecht na een moeilijke periode van werk en verblijf in Zwitserland en Duitsland.

Scalzo heeft zich op politiek en sociaal front altijd ingezet voor de zwakkeren in de samenleving, niet alleen voor migrantengroepen. Als in 1986 migranten voor de gemeenteraad mogen stemmen, wordt hij gevraagd zich kandidaat te stellen. Hij twijfelt. Hij heeft een voltijdbaan bij de NKF en daarnaast is hij landelijk voorzitter van de FILEF (Federazione Italiani Emigrati e Famiglie), lid van de Districtsraad en de Bondsraad, voorzitter van de bedrijfsledengroep FNV, lid van het landelijke adviesorgaan voor minderheden van de Industriebond en lid van de Commissie etnische groepen.

Daarnaast zit hij in een commissie die het partijbestuur en Tweede Kamerleden van de PvdA adviseert en in de begeleidingscommissie van de Sociale Raadslieden, een adviesorgaan van B&W in Delft.
Na 14 jaar raadslid te zijn geweest en met de komst van zijn eerste kleinkind in 2000, stopt Scalzo met het gemeenteraadswerk. Tot op de dag van vandaag is hij maatschappelijk betrokken.

Spanje

Spaanse arbeiders 50 jaar in Nederland

Vanaf de jaren ’50 kwamen de eerste gastarbeiders uit Spanje naar Nederland. De Spaanse migranten kwamen vanwege economische redenen maar bij een flink aantal speelde ook politieke redenen een rol. De meesten gingen naar Frankrijk, maar spoedig waren zij ook in Nederland te vinden. Daar werden zij vooral door grote bedrijven geworven, zoals Hoogovens vanaf 1958, in de mijnen, bij Philips Eindhoven, de Twentse textielindustrie, in de Rotterdamse havens en bij de Demka in Utrecht.

Het Franco-regime

In Spanje had Franco met zijn fascistische Falange-beweging zich stevig gevestigd. Hij werd actief gesteund door de Rooms-katholieke kerk. In de context van van de Koude Oorlog streed Spanje ook tegen het communisme. Er werden vier belangrijke Amerikaanse militaire bases in Spanje gevestigd. In feite was deze dictatuur hiermee een soort lid van de NATO. Op het einde van zijn regime probeerde Franco zijn steeds minder populaire bewind te redden. Onder meer door prins Juan-Carlos als zijn opvolger aan te wijzen. Dat kon omdat de monarchie nooit officieel was afgeschaft. De prins kreeg inderdaad de macht na de dood van de dictator in 1975, maar het pakte anders uit dan voorzien. Spanje werd namelijk snel een democratie in de vorm van een constitutionele monarchie. Tien jaar later sloot het land zich aan bij de EEG.