Onze collectieve geschiedenis in Nederland

Bestel nu
Bestel nu
Contact ons

UITNODIGING: Feestelijke opening fototentoonstelling ’60 jaar Turkse arbeidsmigratie in Nederland ‘

Op woensdag 23 oktober 2024 zullen burgemeester Jan van Zanen en de Turkse ambassadeur Selcuk Unal de fototentoonstelling ’60 jaar Turkse arbeidsmigratie in Nederland’ officieel openen. Deze tentoonstelling belicht een van de meest ingrijpende hoofdstukken in de Nederlandse geschiedenis, waarin Turkse arbeidsmigranten een cruciale rol speelden in de wederopbouw en ontwikkeling van het land.

In de jaren vijftig en zestig, toen Nederland kampte met een ernstig tekort aan arbeidskrachten, kwamen de eerste gastarbeiders uit landen als Italië, Spanje en Griekenland. Vanaf het einde van de jaren zestig stroomden ook Turkse arbeiders Nederland binnen, om onder andere te werken bij de Fokkerfabriek en de Caballero sigarenfabriek in Den Haag. Deze migranten, vaak bestempeld als ‘immigrant’, ‘gastarbeider’ of zelfs ‘gelukszoeker’, hebben met hun harde werk en doorzettingsvermogen bijgedragen aan de sterke economie die Nederland vandaag de dag kent.

Maar het verhaal van de Turkse migranten gaat verder dan alleen arbeid. Hun komst heeft de culturele identiteit van steden als Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht diepgaand beïnvloed. Van taalgebruik en familieleven tot sociale en culturele diversiteit, de Turkse gemeenschap heeft haar sporen nagelaten in de samenleving. De wortels van de culturele rijkdom die we nu zien in Nederland, liggen in de inzet van deze arbeiders.

“Na de Tweede Wereldoorlog kreeg de relatie tussen Nederland en Turkije een nieuwe dimensie door de komst van arbeidsmigranten,” vertelt Sahin Yildirim, de initiatiefnemer van het project. Op 19 augustus 1964 tekenden Nederland en Turkije een officieel verdrag om het arbeidstekort in Nederland aan te pakken. Wat begon als een tijdelijk verblijf voor de Turkse gastarbeiders, leidde uiteindelijk tot blijvende vestiging. Tegenwoordig wonen er bijna 500.000 mensen van Turkse afkomst in Nederland, en zij zijn vertegenwoordigd in vrijwel alle sectoren van de samenleving.

Ter ere van deze bijzondere mijlpaal nodigt het Atlas Cultureel Centrum iedereen van harte uit voor de feestelijke opening van de tentoonstelling. Tijdens dit evenement zal ook het boek ‘60 jaar, 60 verhalen’, geschreven door Sahin Yildirim, officieel worden overhandigd aan burgemeester Jan van Zanen en ambassadeur Selcuk Unal. Dit boek brengt onze collectieve geschiedenis tot leven door middel van persoonlijke verhalen van 30 voormalige gastarbeiders en hun vrouwen, evenals 30 autochtone Nederlanders, waaronder werkgevers, tolken, docenten, buren en vrijwilligers van kerken. Deze verhalen laten zien hoe verschillende groepen samenleefden en met elkaar verbonden raakten, en geven een diepgaand inzicht in een belangrijk deel van onze gedeelde geschiedenis.

Kom langs en ontdek de rijke historie en blijvende impact van Turkse arbeidsmigratie in Nederland.

Over de fototentoonstelling

Voor de fototentoonstelling ’60 jaar Turkse arbeidsmigratie in Nederland’ zijn in totaal 60 mensen professioneel gefotografeerd: 30 voormalige gastarbeiders en hun vrouwen en 30 autochtone Nederlanders, waaronder werkgevers, tolken, docenten, buren en vrijwilligers van kerken. Naast deze portretten worden er ook zwart-wit foto’s, documenten en voorwerpen tentoongesteld. Deze objecten vormen een integraal onderdeel van de expositie in het Atrium.

De tentoonstelling verkent samen met de bezoekers de identiteit van Nederland. Het primaire doel is om inzicht te geven in onze gedeelde geschiedenis, aan de hand van verschillende thema’s zoals geschiedenis, cultuur, onderwijs, economie, diversiteit, solidariteit en dialoog.

CONCEPTPROGRAMMA 23 OKTOBER 2024

Wat: Opening fototentoonstelling ’60 jaar Turkse arbeidsmigratie in Nederland’
Datum en tijd: woensdag, 23 oktober 2024, 19:00 – 21:00
Adres: City Hall (Atrium, Spui 70, 2511 BT Den Haag)

19:00 uur: Thee, koffie, kleine hapjes, en achtergrond- en livemuziek door Ugur Akbaba en Tayfun Senturk.

19:30 uur: Welkomstwoord door Fatos Ipek

19:35 uur: Sahin Yildirim, initiatiefnemer van het project ’60 jaar Turkse arbeidsmigratie in Nederland’

19:50 uur: Speech door burgemeester Jan van Zanen

19:55 uur: Speech door Turkse ambassadeur Selcuk Unal

20:00 uur: Boekoverhandiging ´60 jaar, 60 verhalen´ en fotomoment

20:05 uur: Interactie met de ouderen

20:25 uur: Feestelijke opening fototentoonstelling

21:00 uur: Afsluiting

AANMELDING VERPLICHT 

Extra informatie

De fototentoonstelling is na de opening op de openingstijden van stadhuis Spui vrij te bezichtigen. Wilt u als groep een rondleiding dan kunt u gerust een email sturen naar info@atlascultureelcentrum voor meer informatie.

Cover boek 60 jaar 60 verhalen

WILT U MEER WETEN OVER ONZE COLLECTIEVE GESCHIEDENIS IN NEDERLAND? BESTEL DAN NU HET BOEK ’60 JAAR, 60 VERHALEN’:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Titel: 60 jaar, 60 verhalen

Ondertitel: De Turkse arbeidsmigratie in 60 verhalen van Turkse gastarbeiders en Nederlanders
Auteur: Sahin Yildirim
ISBN: 978-90-80715-10-3
Aantal pagina’s : 280 pagina’s (met illustraties)

Prijs: € 24,95 (Gratis verzending)

Bestel via: https://atlascultureelcentrum.nl/bestellen/

Marokko

Mohamedi El Banihiati naar de Bemuurde Weerd voor een ontmoeting

Met een groot pak onder de arm komt Mohamedi El Banihiati naar de Bemuurde Weerd voor een ontmoeting met zijn oude werkgevers Arnold en John Schat van bakkerij Do Schat. Samen kijken ze naar een filmfragment over de bakkerij in het begin van de jaren zeventig, toen daar veel gastarbeiders werkten. El Banihiati was hun eerste buitenlandse werknemer.

Leuke herinneringen worden opgehaald. Hoe hij begon als schoonmaker, al snel in de bakkerij gebak stond te maken en een eigen wijk kreeg om brood te bezorgen. El Banihiati vond bij hen niet alleen een baan, maar kon ook wonen boven de zaak. Een schilderij “de bakkerij” van Anton Pieck, dat daar hing heeft hij al die jaren bewaard. Hij wil het nu weer terug geven aan de familie Schat.

Turkije

Van arbeider tot politicus

Necati Genç (1932, Gümüşhane) werkte als medisch officier in Turkije. Tijdens zijn dienstplicht in Erzurum won hij medailles met skiwedstrijden. Zijn vader werkte als ambtenaar bij een postkantoor. Hij wilde graag studeren, maar kon geen studiebeurs krijgen. In Ankara volgde hij een vierjarige medische opleiding.

De avontuurlijke Necati Genç is waarschijnlijk de allereerste Turkse migrant in Nederland. Hij kwam in 1959 in Nederland wonen nadat hij vier jaar met een vrachtschip landmijnen naar Amerika, Canada, Engeland en Duitsland had gebracht. Genç was bovendien de eerste Turkse tolk en maatschappelijk medewerker in Nederland.

UITNODIGING: Feestelijke opening fototentoonstelling ’60 jaar Turkse arbeidsmigratie in Nederland ‘

Gastarbeiders uit Griekenland

Met de komst van Griekse gastarbeiders in de jaren zestig begon de Griekse gemeenschap pas echt te groeien. In 1966 sloten de Nederlandse en Griekse regering een wervingsverdrag, waarna Nederlandse bedrijven in Griekenland arbeiders konden werven. In de praktijk gebeurde dat overigens al vanaf 1961. Bedrijven zoals de Staatsmijnen, Royal Sphinx (Maastricht), de garenspinnerij NYMA (Nijmegen) en De Vries Robbé (Gorinchem) trokken toen op eigen initiatief naar Griekenland. Bovendien hadden België (1957) en Duitsland (1960) al eerder een officieel verdrag getekend, waardoor er ook een migratie van Grieken uit die landen naar Nederland op gang kwam. Wanneer het werk in de Belgische mijnen te zwaar werd, zocht men vlak over de grens naar betere omstandigheden.

Een grote concentratie Grieken ontstond in Utrecht, waar zij naar verhouding oververtegenwoordigd zijn. In de loop van de jaren zeventig openden de eerste Griekse restaurants hun deuren. Het land werd steeds populairder als vakantiebestemming, wat hun populariteit in Nederland deed toenemen.De meerderheid van de Grieken in Nederland komt uit de noordelijke gebieden Macedonië en Tracië. Alleen in de havenstad Rotterdam wonen ook Grieken van de eilanden en van de Peloponnesos. In de jaren zestig steeg het aantal Grieken door de arbeidsmigratie, totdat de oliecrisis daar een eind aan maakte.

Vanwege de toetreding van Griekenland tot de EU (1981) konden Grieken vanaf 1988 gebruikmaken van het vrije arbeidsverkeer van werknemers. Als gevolg daarvan neemt hun aantal in Nederland vanaf het einde van de jaren tachtig weer toe. In 2010 woonden er 14.241 Grieken in Nederland.

Algerije

Van arbeider tot politicus

Gino Scalzo gaat in 1963 aan de slag in de Nederlandse Kabelfabriek (N.K.F.) in Delft. Zijn broer werkt daar dan al.
Gino wordt op 26 april 1941 in de provincie Palermo op Sicilië geboren. Zijn vader heeft een boerenbedrijf. Als jonge man werkt Gino in de boerderij en in de bouw. Hij komt in Delft terecht na een moeilijke periode van werk en verblijf in Zwitserland en Duitsland.

Scalzo heeft zich op politiek en sociaal front altijd ingezet voor de zwakkeren in de samenleving, niet alleen voor migrantengroepen. Als in 1986 migranten voor de gemeenteraad mogen stemmen, wordt hij gevraagd zich kandidaat te stellen. Hij twijfelt. Hij heeft een voltijdbaan bij de NKF en daarnaast is hij landelijk voorzitter van de FILEF (Federazione Italiani Emigrati e Famiglie), lid van de Districtsraad en de Bondsraad, voorzitter van de bedrijfsledengroep FNV, lid van het landelijke adviesorgaan voor minderheden van de Industriebond en lid van de Commissie etnische groepen.

Daarnaast zit hij in een commissie die het partijbestuur en Tweede Kamerleden van de PvdA adviseert en in de begeleidingscommissie van de Sociale Raadslieden, een adviesorgaan van B&W in Delft.
Na 14 jaar raadslid te zijn geweest en met de komst van zijn eerste kleinkind in 2000, stopt Scalzo met het gemeenteraadswerk. Tot op de dag van vandaag is hij maatschappelijk betrokken.

Italie

Van arbeider tot politicus

Gino Scalzo gaat in 1963 aan de slag in de Nederlandse Kabelfabriek (N.K.F.) in Delft. Zijn broer werkt daar dan al.
Gino wordt op 26 april 1941 in de provincie Palermo op Sicilië geboren. Zijn vader heeft een boerenbedrijf. Als jonge man werkt Gino in de boerderij en in de bouw. Hij komt in Delft terecht na een moeilijke periode van werk en verblijf in Zwitserland en Duitsland.

Scalzo heeft zich op politiek en sociaal front altijd ingezet voor de zwakkeren in de samenleving, niet alleen voor migrantengroepen. Als in 1986 migranten voor de gemeenteraad mogen stemmen, wordt hij gevraagd zich kandidaat te stellen. Hij twijfelt. Hij heeft een voltijdbaan bij de NKF en daarnaast is hij landelijk voorzitter van de FILEF (Federazione Italiani Emigrati e Famiglie), lid van de Districtsraad en de Bondsraad, voorzitter van de bedrijfsledengroep FNV, lid van het landelijke adviesorgaan voor minderheden van de Industriebond en lid van de Commissie etnische groepen.

Daarnaast zit hij in een commissie die het partijbestuur en Tweede Kamerleden van de PvdA adviseert en in de begeleidingscommissie van de Sociale Raadslieden, een adviesorgaan van B&W in Delft.
Na 14 jaar raadslid te zijn geweest en met de komst van zijn eerste kleinkind in 2000, stopt Scalzo met het gemeenteraadswerk. Tot op de dag van vandaag is hij maatschappelijk betrokken.

Spanje

Spaanse arbeiders 50 jaar in Nederland

Vanaf de jaren ’50 kwamen de eerste gastarbeiders uit Spanje naar Nederland. De Spaanse migranten kwamen vanwege economische redenen maar bij een flink aantal speelde ook politieke redenen een rol. De meesten gingen naar Frankrijk, maar spoedig waren zij ook in Nederland te vinden. Daar werden zij vooral door grote bedrijven geworven, zoals Hoogovens vanaf 1958, in de mijnen, bij Philips Eindhoven, de Twentse textielindustrie, in de Rotterdamse havens en bij de Demka in Utrecht.

Het Franco-regime

In Spanje had Franco met zijn fascistische Falange-beweging zich stevig gevestigd. Hij werd actief gesteund door de Rooms-katholieke kerk. In de context van van de Koude Oorlog streed Spanje ook tegen het communisme. Er werden vier belangrijke Amerikaanse militaire bases in Spanje gevestigd. In feite was deze dictatuur hiermee een soort lid van de NATO. Op het einde van zijn regime probeerde Franco zijn steeds minder populaire bewind te redden. Onder meer door prins Juan-Carlos als zijn opvolger aan te wijzen. Dat kon omdat de monarchie nooit officieel was afgeschaft. De prins kreeg inderdaad de macht na de dood van de dictator in 1975, maar het pakte anders uit dan voorzien. Spanje werd namelijk snel een democratie in de vorm van een constitutionele monarchie. Tien jaar later sloot het land zich aan bij de EEG.