Onze collectieve geschiedenis in Nederland

Bestel nu
Bestel nu
Contact ons

Theatervoorstelling: Gastarbeider Mazlum

Gastarbeider Mazlum

Op 24 november 2024 organiseert Atlas Cultureel Centrum samen met stichting Tijda een theatervoorstelling ‘Gastarbeider Mazlum’ in Dakota Den Haag.

Waar : Theater en Filmhuis Dakota

Wanneer: 24 november 2024

Hoe laat: 14.00-17.00 uur

Adres: Zuidlarenstraat 57, Unit 1.10, 2545 VP Den Haag

Informatie over tickets volgt later.

GASTARBEIDER MAZLUM

Na de Tweede Wereldoorlog was de beroepsbevolking het belangrijkste tekort van de Europese landen die hun wederopbouw en ontwikkelingsprogramma’s wilden uitvoeren. Om deze kloof te dichten sloot ook Nederland in 1964 een akkoord met Turkije voor de werving van de eerste arbeidsmigranten die ‘gastarbeiders’ werden genoemd. Zij kwamen met een koffer gevuld met wat kleren, een scheerapparaat en een paar bescheiden dromen…

Anno 2024, Mazlum: ‘’We gingen hard aan het werk, draaiden overuren en werkten nog harder en harder. We telden de maanden en vervolgens de jaren, die nodig bleken voor de dromen die alsmaar niet gerealiseerd werden. Voordat ik het wist, waren er 8 jaren verstreken en aangezien het mij maar niet lukte om terug te keren, dan was het noodzakelijk dat zij hierheen kwamen. De nieuwkomers waren toen mijn vrouw Gülizar, mijn dochter Ӧzlem en zoon Umut.’’

Mazlum is één van de laatste vertegenwoordigers van de Gastarbeiders generatie. Na de dood van zijn vrouw Gülizar woont hij alleen. Na haar overlijden is hij van eenzaamheid in verlatenheid belandt, welke zijn dementie heeft aangewakkerd. Vandaag is het offerfeest en alles staat klaar voor zijn verwacht bezoek. De verwachte gasten, zijn dochter Ӧzlem en zoon Umut, de tweede en kleinkinderen van de derde generatie. Naarmate de tijd verstrijkt, wordt Mazlum wanhopig en piekert of de gasten nog wel zullen komen. Zijn hoop wordt opnieuw aangewakkerd door de deurbel. Diegene aan de deur blijkt zijn verzorgende Sevgi te zijn, die tot de derde generatie behoort.

Mazlum vertelt teleurgesteld aan Sevgi, dat zijn verwachte bezoek niet gekomen is, om hem te straffen met eenzaamheid. Sevgi is het niet met hem mee eens. Van meningsverschil naar discussie, tot een ruzie die overslaat tussen de generaties. Ongewild maken ze samen een reis naar het verleden om inzichten te verkrijgen in het ontstaan van de sociaal-emotionele problemen die de kloof tussen de generaties vergroot. Terwijl de visie op oorzaak en gevolg worden besproken, wordt pijnlijk duidelijk hoe groot het verschil is in culturele opvoeding, verwachtingen, tijdsgeest en communicatie… De hamvraag die nog op een beantwoording wacht is: Wie is hier nou alleen en eenzaam? Gastarbeider Mazlum, Sevgi of de verwachte afwezigen? Of…?

TEKST en SPEL      : Damla Yürü en Hasan Çakmak

REGIE                     : Hasan Çakmak

DRAMATURGIE     : Angela Kruse

MUZIEK                  : İsmail Fidan

DUUR VOORSTELLING: 50 minutente

LEEFTIJD                : vanaf 15 jaar

Twitter Linkedin-in Youtube
Atlascultureelcentrum © 2022 alle rechten voorbehouden
Designed by Webactueel
Marokko

Mohamedi El Banihiati naar de Bemuurde Weerd voor een ontmoeting

Met een groot pak onder de arm komt Mohamedi El Banihiati naar de Bemuurde Weerd voor een ontmoeting met zijn oude werkgevers Arnold en John Schat van bakkerij Do Schat. Samen kijken ze naar een filmfragment over de bakkerij in het begin van de jaren zeventig, toen daar veel gastarbeiders werkten. El Banihiati was hun eerste buitenlandse werknemer.

Leuke herinneringen worden opgehaald. Hoe hij begon als schoonmaker, al snel in de bakkerij gebak stond te maken en een eigen wijk kreeg om brood te bezorgen. El Banihiati vond bij hen niet alleen een baan, maar kon ook wonen boven de zaak. Een schilderij “de bakkerij” van Anton Pieck, dat daar hing heeft hij al die jaren bewaard. Hij wil het nu weer terug geven aan de familie Schat.

Turkije

Van arbeider tot politicus

Necati Genç (1932, Gümüşhane) werkte als medisch officier in Turkije. Tijdens zijn dienstplicht in Erzurum won hij medailles met skiwedstrijden. Zijn vader werkte als ambtenaar bij een postkantoor. Hij wilde graag studeren, maar kon geen studiebeurs krijgen. In Ankara volgde hij een vierjarige medische opleiding.

De avontuurlijke Necati Genç is waarschijnlijk de allereerste Turkse migrant in Nederland. Hij kwam in 1959 in Nederland wonen nadat hij vier jaar met een vrachtschip landmijnen naar Amerika, Canada, Engeland en Duitsland had gebracht. Genç was bovendien de eerste Turkse tolk en maatschappelijk medewerker in Nederland.

Theatervoorstelling: Gastarbeider Mazlum

Gastarbeiders uit Griekenland

Met de komst van Griekse gastarbeiders in de jaren zestig begon de Griekse gemeenschap pas echt te groeien. In 1966 sloten de Nederlandse en Griekse regering een wervingsverdrag, waarna Nederlandse bedrijven in Griekenland arbeiders konden werven. In de praktijk gebeurde dat overigens al vanaf 1961. Bedrijven zoals de Staatsmijnen, Royal Sphinx (Maastricht), de garenspinnerij NYMA (Nijmegen) en De Vries Robbé (Gorinchem) trokken toen op eigen initiatief naar Griekenland. Bovendien hadden België (1957) en Duitsland (1960) al eerder een officieel verdrag getekend, waardoor er ook een migratie van Grieken uit die landen naar Nederland op gang kwam. Wanneer het werk in de Belgische mijnen te zwaar werd, zocht men vlak over de grens naar betere omstandigheden.

Een grote concentratie Grieken ontstond in Utrecht, waar zij naar verhouding oververtegenwoordigd zijn. In de loop van de jaren zeventig openden de eerste Griekse restaurants hun deuren. Het land werd steeds populairder als vakantiebestemming, wat hun populariteit in Nederland deed toenemen.De meerderheid van de Grieken in Nederland komt uit de noordelijke gebieden Macedonië en Tracië. Alleen in de havenstad Rotterdam wonen ook Grieken van de eilanden en van de Peloponnesos. In de jaren zestig steeg het aantal Grieken door de arbeidsmigratie, totdat de oliecrisis daar een eind aan maakte.

Vanwege de toetreding van Griekenland tot de EU (1981) konden Grieken vanaf 1988 gebruikmaken van het vrije arbeidsverkeer van werknemers. Als gevolg daarvan neemt hun aantal in Nederland vanaf het einde van de jaren tachtig weer toe. In 2010 woonden er 14.241 Grieken in Nederland.

Algerije

Van arbeider tot politicus

Gino Scalzo gaat in 1963 aan de slag in de Nederlandse Kabelfabriek (N.K.F.) in Delft. Zijn broer werkt daar dan al.
Gino wordt op 26 april 1941 in de provincie Palermo op Sicilië geboren. Zijn vader heeft een boerenbedrijf. Als jonge man werkt Gino in de boerderij en in de bouw. Hij komt in Delft terecht na een moeilijke periode van werk en verblijf in Zwitserland en Duitsland.

Scalzo heeft zich op politiek en sociaal front altijd ingezet voor de zwakkeren in de samenleving, niet alleen voor migrantengroepen. Als in 1986 migranten voor de gemeenteraad mogen stemmen, wordt hij gevraagd zich kandidaat te stellen. Hij twijfelt. Hij heeft een voltijdbaan bij de NKF en daarnaast is hij landelijk voorzitter van de FILEF (Federazione Italiani Emigrati e Famiglie), lid van de Districtsraad en de Bondsraad, voorzitter van de bedrijfsledengroep FNV, lid van het landelijke adviesorgaan voor minderheden van de Industriebond en lid van de Commissie etnische groepen.

Daarnaast zit hij in een commissie die het partijbestuur en Tweede Kamerleden van de PvdA adviseert en in de begeleidingscommissie van de Sociale Raadslieden, een adviesorgaan van B&W in Delft.
Na 14 jaar raadslid te zijn geweest en met de komst van zijn eerste kleinkind in 2000, stopt Scalzo met het gemeenteraadswerk. Tot op de dag van vandaag is hij maatschappelijk betrokken.

Italie

Van arbeider tot politicus

Gino Scalzo gaat in 1963 aan de slag in de Nederlandse Kabelfabriek (N.K.F.) in Delft. Zijn broer werkt daar dan al.
Gino wordt op 26 april 1941 in de provincie Palermo op Sicilië geboren. Zijn vader heeft een boerenbedrijf. Als jonge man werkt Gino in de boerderij en in de bouw. Hij komt in Delft terecht na een moeilijke periode van werk en verblijf in Zwitserland en Duitsland.

Scalzo heeft zich op politiek en sociaal front altijd ingezet voor de zwakkeren in de samenleving, niet alleen voor migrantengroepen. Als in 1986 migranten voor de gemeenteraad mogen stemmen, wordt hij gevraagd zich kandidaat te stellen. Hij twijfelt. Hij heeft een voltijdbaan bij de NKF en daarnaast is hij landelijk voorzitter van de FILEF (Federazione Italiani Emigrati e Famiglie), lid van de Districtsraad en de Bondsraad, voorzitter van de bedrijfsledengroep FNV, lid van het landelijke adviesorgaan voor minderheden van de Industriebond en lid van de Commissie etnische groepen.

Daarnaast zit hij in een commissie die het partijbestuur en Tweede Kamerleden van de PvdA adviseert en in de begeleidingscommissie van de Sociale Raadslieden, een adviesorgaan van B&W in Delft.
Na 14 jaar raadslid te zijn geweest en met de komst van zijn eerste kleinkind in 2000, stopt Scalzo met het gemeenteraadswerk. Tot op de dag van vandaag is hij maatschappelijk betrokken.

Spanje

Spaanse arbeiders 50 jaar in Nederland

Vanaf de jaren ’50 kwamen de eerste gastarbeiders uit Spanje naar Nederland. De Spaanse migranten kwamen vanwege economische redenen maar bij een flink aantal speelde ook politieke redenen een rol. De meesten gingen naar Frankrijk, maar spoedig waren zij ook in Nederland te vinden. Daar werden zij vooral door grote bedrijven geworven, zoals Hoogovens vanaf 1958, in de mijnen, bij Philips Eindhoven, de Twentse textielindustrie, in de Rotterdamse havens en bij de Demka in Utrecht.

Het Franco-regime

In Spanje had Franco met zijn fascistische Falange-beweging zich stevig gevestigd. Hij werd actief gesteund door de Rooms-katholieke kerk. In de context van van de Koude Oorlog streed Spanje ook tegen het communisme. Er werden vier belangrijke Amerikaanse militaire bases in Spanje gevestigd. In feite was deze dictatuur hiermee een soort lid van de NATO. Op het einde van zijn regime probeerde Franco zijn steeds minder populaire bewind te redden. Onder meer door prins Juan-Carlos als zijn opvolger aan te wijzen. Dat kon omdat de monarchie nooit officieel was afgeschaft. De prins kreeg inderdaad de macht na de dood van de dictator in 1975, maar het pakte anders uit dan voorzien. Spanje werd namelijk snel een democratie in de vorm van een constitutionele monarchie. Tien jaar later sloot het land zich aan bij de EEG.